toespraken, columns en artikelen in woord en beeld
Pieter Slaman, De Glazen Toren, de Leidse universiteit 1970-2020, Prometheus Amsterdam, 2021, 253 pagina’s, ISBN 978 90 446 4730 3, 24,99 €
In 1994 is het crisis in Universiteit Leiden. De kersverse voorzitter van bestuur onderstreept de nieuwe strategische doelen met de term Harvard aan de Rijn. Dat lijkt op het jongetje om de hoek die voetbalt in het shirt van Messi. De mislukte schoten op het doel worden er niet beter op, maar de drager waant zich een held.
Continue reading “De Glazen Toren”The True Costs of College, Nancy Kendall, Denise Goerisch, Esther C. Kim, Franklin Vernon en Matthew Wolfgram, Palgrave Macmillan, ISBN 978-3-030-53860-6.
Kansen in het Koninkrijk, Studiebeurzen 1815-2015, Pieter Slaman, Wouter Marchand en Ruben Schalk, Boom Amsterdam, ISBN 9789089535405.
De toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs vormen de aardplaat onder de moderne samenleving. Kleine scheuren in die aardplaat zijn eerst na decennia waarneembaar. Tegen de tijd dat velen de ernst herkennen, zijn alle korte termijnmaatregelen ontoereikend. Het gevolg is het inzakken van welvaart en welzijn. Dat schreef David Brooks al bijna twee decennia geleden in de New York Times.
Continue reading “De echte prijs van hoger onderwijs.”
David Kirp: The College Dropout Scandal
Oxford University Press, New York. ISBN 9780190862220; 175 blz. $24.99
Een modale leerling weet op zijn elfde of vmbo misschien te licht en vwo te zwaar is. Hij zal alles op alles zetten om, gesteund door zijn ouders, het hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo) te halen, met als bonus een opleiding aan een hogeschool. Dit is voor veel jongens uit de onderste helft van de Nederlandse samenleving dé kans om in de middenklasse terecht te komen. Als hij aan zijn opleiding in het hoger beroepsonderwijs (hbo) is begonnen, weet hij zonder de cijfers te kennen dat veel mannelijke medehavisten het niet halen. Na een jaar is 43 procent en na drie jaar bijna 50 procent met zijn opleiding gestopt. Dat blijft niet onopgemerkt. Ruim tweederde van de mannelijke drop-outs met een havodiploma probeert een tweede studie.
Continue reading “De schande van de hoge uitval”Bij geen enkel onderwerp heeft de toezichthouder zo veel invloed op het toekomstige succes of falen van een instelling als bij de selectie en benoeming van de bestuurder. Wat wordt het profiel? Hoe verloopt de werving? Wie wordt geselecteerd? De wetenschappelijke literatuur constateert dat dit proces regelmatig tot een mismatch leidt, met grote en langdurige negatieve gevolgen voor de organisatie. Continue reading “De juiste baas selecteren”
Wiliam Bowen was president van Princeton. Zijn boek The Higher Education in the Digital Age bestaat uit twee analyses. De kosten van het hoger onderwijs nemen explosief toe, meer dan die van gezondheidszorg of energie. De prijs die burgers, bedrijven en overheid betalen is enorm. Hoe komt dat? Is de kostenkant van het hoger onderwijs structureel te hoog? Is er voldoende return on investment? Het tweede deel gaat over de digitale revolutie en de opkomst van Moocs (Massive Open Online Courses). Kunnen we het hoger onderwijs goedkoper maken door de digitalisering? En welke wegen moeten we dan inslaan?
Continue reading “Tweemaal zoveel leren voor de halve prijs!”
Het hoger onderwijs kent een uitvoerig systeem van externe kwaliteitszorg. Er is de jaarlijkse Nationale Student Enquête. Studiekeuze123 maakt melding van alle uitslagen. Elsevier publiceert een ranking. En als je die te simpel vindt, wat zo is, dan kijk je in de Keuzegids. Jaarlijks staat alles gerankt volgens het deskundige oordeel van Frank Steenkamp. Vervolgens ontvangt iedere opleiding eens in de zes jaar een onvoldoende, voldoende , goed of excellent van een peergroep onder regie van de NVAO. Bijna alle opleidingen organiseren ook nog een midterm proefaccreditatie. En de meeste hogescholen en universiteiten worden eens in de zes jaar aan de Instellings Toets Kwaliteitszorg onderworpen. En bovendien heeft de minister een Review Commissie ingesteld die met iedere instelling afspraken over te leveren prestaties heeft gemaakt. En dat gaat controleren. Vervolgens houdt de inspecteur van het onderwijs in de gaten of dit hele systeem tot het gewenste doel leidt. Men zou zeggen, dit is een volledig en sluitend systeem, beter en vollediger kan bijna niet? Continue reading “De toegevoegde waarde van de interne toezichthouder?”
De uitval in hogescholen neemt toe en het studiesucces neemt af. Regelmatig verklaren bestuurders van hogescholen deze trend door de hogere eisen die aan studenten gesteld zouden worden. Logisch dat minder studenten de eindstreep halen. Wat impliceert deze redenering? Continue reading “Hogere uitval en lager studiesucces”
Laten we een hogeschool in gedachte nemen met een hoge uitval en slecht studierendement. De studenten waarderen de hogeschool in de jaarlijkse enquête met een matig cijfer. In de Studiekeuzegids staan de opleidingen op de onderste plaatsen van de ranking. In de Elsevier krijgt de hogeschool nauwelijks aandacht. Regelmatig hapert er iets bij een accreditatie van een opleiding of de instelling. En dat beeld bestaat al enige tijd. Een goede toezichthouder verlangt dan van het college van bestuur dat er binnen twee jaar op alle vlakken een meetbare verbetering zal plaatsvinden.
In alle culturen markeren we de overgang van de ene levensfase naar de andere fase met rituelen. Bij geboorte, volwassen worden, trouwen en dood, het zit vol rituelen om afscheid te nemen van de vorige fase en de nieuwe fase in te luiden. Er is geen weg terug, dat is duidelijk. In oudere culturen gaat de overgang naar volwassenheid vaak gepaard met beproevingen. Antropologen noemen deze fase de liminaliteit. En hoe gaat het met onze studenten? Continue reading “Rite de Passage”
Als een leek naar een ECG kijkt dan zal hij denken: oh, wat betekent dit? Afgelopen jaar heb ik regelmatig toezichthouders gesproken over de kwaliteit van hun toezicht op het onderwijs. Mijn eerste vraag is altijd: wat weet u van onderwijs? En het meest gegeven antwoord is: niet veel. Op zijn best getuigt dit van zelfkennis. Toch hebben ze de ambitie om toezicht te houden op de kwaliteit van onderwijs. Continue reading “De blinde toezichthouder”